GÜNDEM gazetesi, “26 Haziran Dünya Uyuşturucu Kullanımı ve Kaçakçılığı ile Mücadele Günü” çerçevesinde “Bağımlılıkla Mücadele” konusunu el aldı. Rodop ili Bağımlılığa Karşı Önlem Alma ve Psikososyal Destek Merkezinin ORFEAS’ın Başkanı Sibel Mustafaoğlu ve kurumun uzman psikoloğu Şerike Şerif, GÜNDEM’in sorularını yanıtladı.

ORFEAS BAŞKANI SİBEL MUSTAFAOĞLU

GÜNDEM: Sayın Mustafaoğlu, başkanlığını yaptığınız ORFEAS kurumu hakkında bilgi verir misiniz? Ne zamandır başkanlığını yapıyorsunuz? Kurumun yapısı nedir?

Sibel MUSTAFAOĞLU: ORFEAS’ın yaklaşık 12 yıldır yönetim kurulu başkanlığını yürütüyorum. Gümülcine Belediyesinin kurumdaki temsilcisiyim. Ayrıca Yunanistan Bağımlılıkla Mücadele ve Önlem Alma kurumlarının seçilmiş üst yönetim kurulu üyesiyim. Yunanistan’da Bağımlılığa Karşı Önlem Alma merkezleri yerel yönetimler ve OKANA Uyuşturucuyla Mücadele kurumu iş birliği ile 1990’lı yıllarda kuruldu. İçişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve yerel yönetimler tarafından finanse ediliyor. OKANA tarafından denetleniyorlar. Kar amacı gütmeyen kurumlardır. Rodop ili merkezi 1999’dan beri faaliyet göstermektedir. Üyelerimiz yerel yönetimler ve bölgede faaliyet gösteren saygın kurumlardır. Yönetim kurulu, üyeler arasından dört yılda bir seçimle iş başına gelir.

Rodop İli Bağımlılığa karşı Önlem Alma ve Psikososyal Destek Merkezinin kadrosu psikiyatrist, psikolog ve sosyal hizmetler uzmanından oluşmaktadır.

KURUMUN FAALİYET ALANLARI

GÜNDEM: Kurumunuz hangi alanlarda faaliyet gösteriyor? Çalışma alanları nelerdir?

Sibel MUSTAFAOĞLU: Kurumumuzun amacı, yerel toplumda beden ve ruh sağlığını güçlendirme programları uygulayarak geliştirmek ve böylece bağımlılığı önlemek. Özellikle gençleri ve çocukları uyuşturucuya HAYIR diyebilecek duruma getirmek amaçlı, okulların her kademesinde, sivil toplum kuruluşlarında ve kişisel danışmanlık olarak hizmet vermekteyiz.

Kurumumuzda her çeşit bağımlılığa karşı çalışma programları uygulanmaktadır. Uyuşturucu madde ve ilaç, alkol, sigara, internet, kumar bağımlılığı, aile içi ve akran arası şiddet, aile iletişim programları bunlar arasında en yoğun olanlardır. Son yıllarda okullarda zorbalık en yoğun çalıştığımız konular arasında yer alıyor. Ergenlerde cinsel eğitim ve sınır belirleme de öğrenci velileri ve öğretmenler tarafından sıkça talep edilen konular arasında bulunuyor. Önceliğimiz okullardaki çalışmalarımız. Rodop ilinin tüm okullarında anaokulundan, üniversiteye kadar eğitim yılı boyunca faaliyetlerimiz var. Azınlık ve devlet okullarının tümünde, öğrenci, öğretmen, veli grupları yapıyoruz. Bunların gerçekleşmesi için okul yönetimi, aile birliği veya encümen heyetleri bizimle irtibata geçiyor. Bunun dışında STK’larla ve belediyelerle de yıl boyunca çeşitli faaliyetlerimiz var. Ayrıca merkezimize kişisel olarak da başvuru yapılabilir ve ücretsiz danışmanlık hizmetinden faydalanılabilir. Burada vurgulamak istediğim, yaptığımız çalışmalar tamamen mahremiyet içinde gerçekleşmektedir. Bu konuda kimsenin bir endişesi olmasın, yıllardır bu konuda herhangi bir olumsuzluk yaşanmamıştır.

ORFEAS’ta yıllardır faaliyet gösteren uzmanlarımız, tecrübe ve eğitimleriyle merkezimizin ülke genelinde en iyi hizmet veren kurumlar arasına girmesini sağlamıştır.

“KİMSE BENİM BAŞIMA GELMEZ DEMEMELİ”

GÜNDEM: Bölgemizde uyuşturucu kullanımı konusunda neler söylemek istersiniz? Gençler arasında uyuşturucu kullanımı sorunu hangi boyuttadır?

Sibel MUSTAFAOĞLU: Bilimsel araştırmaların sonucunda (son ESPAD Avrupa araştırması), öğrenci nüfusunda yasa dışı uyuşturucu madde kullanımı lise öğrencilerinde yüzde 16’lara çıkmıştır. Yani her altı öğrenci en az bir defa yasa dışı uyuşturucu madde içmiş. Bunların sayısı sınıflar yükseldikçe artıyor. Gençlerin sıkça bulundukları ortamlar, onlara bu maddelerin sunulduğu en yaygın yerlerdir (Okullar, eğlence mekanları vs.). İletişimin bu kadar hızlı olduğu bir çağda, kötülüklerin gençlere ulaşmasının bu kadar kolay olduğu bir ortamda, azınlık ve çoğunluk, Türk ve Yunan gençleri aynı tehlikelere maruz kalıyor. Kimse benim başıma gelmez dememeli. En zengininden en fakirine, en eğitimlisine, en muhafazakarına, en çağdaşına kadar her ailenin başına gelebilir. Aileler çocuklarında ve yakınlarında farklı bir durum gözlemlediğinde bir uzmana danışmayı asla ihmal etmesin. Psikoloğa, psikiyatriste veya sosyal hizmet uzmanına gitmek ne ayıp ne de günahtır. Kulaktan dolma tedavi veya ilaçlara asla başvurmamalısınız.

Hep söylediğimiz önlem alma hepimizin işi; tedaviye gelince çok geç kalmış oluyoruz.

Bize M.M.Vasiliu 35A (Postaneye yakın) adresinden ve 2531081750 nolu telefondan ulaşabilir ve bizzat randevu alabilirsiniz.

PSİKOLOG ŞERİKE ŞERİF
Rodop İli Bağımlılığa Karşı Önlem Alma ve Psikososyal Destek Merkezinde (ORFEAS) yıllardan bu yana uzman psikolog olarak görev yapan Şerike Şerif GÜNDEM’e internet, kumar bağımlılığı ve son dönemde toplumda artış gösteren ekran zorbalığı konusunda konuştu. Şerike Şerif, bu sorunların özellikle genç nüfusu ve çocukları ciddi anlamda ilgilendirdiğini ve hayatını etkilediğini söyledi.

GÜNDEM: ORFEAS kurumu uyuşturucu ve madde bağımlılığının yanı sıra son yıllarca toplumu ciddi anlamda ilgilendiren internet, kumar bağımlılığı, aile içi ve akranlar arası şiddet ve okul zorbalığı konularıyla da ilgileniyor. Bu alanda bölgemizdeki durum nedir?

Şerike ŞERİF: Merkezimizin gerçekleştirdiği okul içi programlarda, özellikle pandemi döneminden sonra internet kullanımının önemli ölçüde arttığını gözlemlemekteyiz. Özellikle genç nüfus arasında internet ve sosyal medya kullanımı, dijital oyunlar ve çevrim içi faaliyetler yaygın hale gelmiştir. Çocuklarla yaptığımız sohbetlerde, uzun süreler boyunca internet başından ayrılamadıkları ve rutin işlerini bile aksattıklarını görüyoruz. Keyif veren, özgürlük fırsatları sunan, başarı ve güç duygularını yaşatan, bir grubun parçası olma fırsatlarını sağlayan ve çeşitli ihtiyaçlarını karşılayan uygulama ve oyunlar ile gençler sanal dünyada daha fazla vakit geçirmektedir. Kendi söylemlerine göre ekran başında oyun oynamak, dışarıda bahçede oynamaktan daha zevkli.

Aşırı internet kullanımı sorununun yanı sıra güvenli internet kullanımı hakkında da bilgi sahibi olmadıklarını fark ettik. İnternette bilmeden, başını-sonunu hesap etmeden yapılan şeylerin genellikle zarar verdiğinin farkında değiller. Örneğin, yorum yaparken dikkatli olmaları, insanları küçük düşürecek tavır ve davranışlardan kaçınmaları, kullandıkları platformun kullanım şartlarını ihlal etmemeleri, ruh hallerini yansıtan iletiler paylaşmaktan uzak durmaları ve paylaşılan içeriklere dikkatli, şüpheci ve sorgulayıcı yaklaşmaları gerektiğini bilmiyorlar. En riskli olanı ise kişisel bilgilerinin neler olduğunu ve neden paylaşılmaması gerektiği hakkında yetersiz bilgiye sahip olmalarıdır.

GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMI

GÜNDEM: Peki çocuklarına her konuda örnek olan anne babalar interneti güvenli kullanıyor mu?

Şerike ŞERİF: Bu soruyu cevaplamak için yetişkinlerin sosyal medyadaki profil ve paylaşımlarına bakmak yeterli olur.

Akran zorbalığı konusuna gelecek olursak, merkezimiz uzun yıllardan beri bu konuda öğretmen, veli ve çocuklara yönelik programlar geliştirmekte ve uygulamaktadır. Şiddetin öğrenilmiş bir davranış olduğunu ve şiddetin var olduğu aile ortamlarında büyüyen çocuklarda, şiddet davranışının ortaya çıkma eğiliminin diğerlerine göre daha fazla olduğunu belirtmek gerekir. Eğitim sürecinde çocuklar, aile ortamlarında kazandıkları çeşitli tutum ve davranış biçimlerini okul ortamında da sürdürdüklerinden, akran zorbalığı konusu aileden okula taşınır. Okullarda akran zorbalığı tespit edilmez ve gerekli müdahaleler uygulanmazsa sorun daha da büyür. Yıllardan beri ortaokul ve lise döneminde sorun olarak dile getirilen bu durum, şimdi ilkokul döneminde de görülmeye başlamıştır.

Aileler bu konuda oldukça endişelidir; akran zorbalığı, anne babaların çocukları okula başladığında en büyük korkularından biridir. Bu korku yüzünden aileler genelde akran çatışmasını akran zorbalığı ile karıştırırlar. Akranı ile fikir ayrılığı yaşayan çocuklar veya ergenler, zaman zaman küsecek, konuşmayacak, çözmeye çalışacak ve çözüm yollarını çeşitlendireceklerdir. Bu süreç, onların kişiler arası ilişkilerindeki temel taşları oluşturmalarına yardımcı olur. Akran çatışması ile zorbalık arasındaki önemli farklardan biri, çatışan çocukların eşit güçte olmamasıdır. Diğer farklılıklar arasında, arkadaşlık ilişkisinin olmaması, davranışların sıklıkla tekrarlanması, çatışmanın sürekli olması, sonuçlarının kalıcı ve ağır olması, pişmanlık ve sorumluluk almanın olmaması yer alır.

Ailelerin bu farklılıkları göz önünde bulundurarak okul yönetiminden destek istemeleri gerekir. Okulların bu konuda bilinçli ve aktif bir tutum sergilemesi, zorbalığın önlenmesinde ve müdahale edilmesinde büyük önem taşır. Eğitimciler, veliler ve öğrenciler arasında etkili bir iletişim ağı oluşturularak, zorbalığın erken tespiti ve önlenmesi sağlanmalıdır. Akran zorbalığı ile mücadelede tüm paydaşların iş birliği içinde çalışması, sağlıklı ve güvenli bir okul ortamının oluşturulmasına katkıda bulunacaktır.

“Z KUŞAĞI” VE İNTERNET

GÜNDEM: Özellikle internet bağımlılığı ile mücadelede ailelere ne söylemek istersiniz?

Şerike ŞERİF: Son yıllarda “dijital ebeveyn” kavramı sıkça konuşulmaya başlandı ve bu konu hakkında birçok veli toplantısı düzenledik. Gelişen teknoloji ve dijitalleşme ile birlikte ortaya çıkan dijital medya araçları, dijital dünyanın içine doğan Z kuşağı çocuklarının hayatında önemli bir yer tutmakta. Ebeveynlerin de çocukları için artık vazgeçilmez olan bu unsur karşısında hem onları desteklemek hem de olası risklerden korumak adına dijitalleşmeye yönelik yeni ebeveynlik tutumları geliştirmeleri gerekir. İnternet bağımlılığına karşı önlem almada anne babaların bu tutumları geliştirmeleri büyük önem taşır. Ancak toplumumuzda gözlemlediğimiz teknolojik okuryazarlık seviyesinin düşük olması, bu süreci zorlaştırmaktadır. Evet, herkes akıllı telefon ve bilgisayar kullanabiliyor, ama kaçımız temel seviyede teknolojiyi ve interneti kullanma becerisi ile bilgi-iletişim teknolojilerinde gizlilik politikaları bilgisine sahip?

İnternet bağımlılığı ile mücadelede ilk adım, internette bulunan olumlu ve olumsuz içeriklerin ayrımını yapabilen, çeşitli risklerin farkına varabilen ve bu sayede çocuğunun bilgisayarda ya da internette ne yaptığını takip edebilen bireyler olmaktır. Özellikle çocuklar ve gençler için internet kullanım sürelerinin sınırlandırılması ve sağlıklı kullanım alışkanlıklarının geliştirilmesi gerekmektedir. Örneğin, günde en fazla iki saat internet kullanımı gibi kısıtlamalar konulabilir. İnterneti belirli amaçlar için kullanarak ve belirli zaman dilimlerine ayırarak, plansız ve gereksiz kullanımı azaltabilirler. Anne babalar, bunu yapabilmek için öncelikle aile içi disiplin ve kuralları sağlıklı bir şekilde uygulamalıdırlar. Çocukları internet gibi uçsuz bucaksız bir ortamda yalnız bırakmamalıdırlar. Zararlı gördükleri içeriklere erişimi engelleme, sebeplerini mantıklı bir şekilde izah etme ve filtre programları gibi yazılımlar kullanmalıdırlar.

Kullanım süresini sınırlamak yeterli değildir; çocuklarına ekran başından kalktıklarında alternatif aktiviteler bulmaları gerekmektedir. "Kapat şu bilgisayarı" demek yeterli değildir. Kapattıktan sonra çocuk ne yapacak? Ebeveynler, çocuklarına ekran dışı aktiviteler sunarak onların sosyal, fiziksel ve zihinsel gelişimlerini desteklemelidir. Aslında tüm veliler kendilerine bu soruları sorsunlar ben interneti nasıl kullanıyorum ? Çocuğuma sağlıklı bir örnek teşkil ediyorum mu?

Unutulmamalıdır ki, çocuklar interneti nasıl kullanacaklarını öğrenirken, en yakınlarındaki örneklerden biri olan ebeveynlerini taklit ederler. Bu nedenle, velilerin kendi dijital alışkanlıklarını gözden geçirip, çocuklarına sağlıklı ve bilinçli bir internet kullanımı konusunda iyi birer rol model olmaları büyük önem taşımaktadır.

NE ZAMAN YARDIM ALMAK GEREKİR?

GÜNDEM: Aileler size ne zaman ve nasıl ulaşabilirler?

Şerike ŞERİF: Aileler, çocukları ile yaşadıkları herhangi bir davranışsal sorun hakkında bilgi edinmek için bize başvurabilirler. Özellikle internet bağımlılığı ile ilgili endişeleri varsa, çocukları ekranı bırakamıyorsa, geç saatlere kadar ekran başında kalıyorsa, uykuya geçmekte zorlanıyorsa, uykuya karşı direniyor ve oyun oynamaya devam etmek istiyorsa, ekran başındayken yemek yemeyi unutup dersini yapmayı veya tuvalete gitmeyi erteliyorsa, aileden ve arkadaşlardan uzaklaşıyorsa bu durumda bir uzmana danışmaları gerekir.