έ•Ï€ιέ»έ­έ³ουμε σέ®μερα στέ·ν στέ®έ»έ· μας να Ï€αρουσιέ¬σουμε μια «αιρετικέ® εÏ€ιστέ·μονικέ® έ¬Ï€οÏˆέ·Â» σε σÏ‡έ­σέ· με τα ισχύοντα στέ·ν έ•έ»έ»έ¬έ´α σέ®μερα έ³ια τέ·ν ταυτότέ·τα τέ·ς Μειονότέ·τας τέ·ς έ˜ρέ¬κέ·ς. Πρόκειται έ³ια έ¬ρέ¸ρο του καέ¸έ·έ³έ·τέ® έ“ιÏŽρέ³ου Μαυροέ³ορέ´έ¬του Ï€ου έ´έ·μοσιεÏέ¸έ·κε στέ·ν «Καέ¸έ·μερινέ® τέ·ς Κυριακέ®ς» τέ·ς 18έ·ς ΣεÏ€τεμέ²ρέ¯ου υÏ€ό τον τέ¯τέ»ο «Μια ωροέ»οέ³ιακέ® έ²όμέ²α».

Ο έ“ιÏŽρέ³ος Μαυροέ³ορέ´έ¬τος, σÏ€οÏέ´ασε στέ· Νομικέ® Σχοέ»έ® του ΠανεÏ€ιστέ·μέ¯ου Αέ¸έ·νÏŽν και έ­έ»αέ²ε Ï€τυÏ‡έ¯ο Ποέ»ιτικÏŽν και ΟικονομικÏŽν έ•Ï€ιστέ·μÏŽν το 1967, καέ¸ÏŽς και Ï€τυÏ‡έ¯ο Νομικέ®ς το 1969. έ‰ταν έ­νας αÏ€ό τους τότε έ·έ³έ­τες του φοιτέ·τικού κινέ®ματος, ως στέ­έ»εχος τέ·ς έ•έ”ΗΝ και χρέ·μέ¬τισε ΑντιÏ€ρόεέ´ρος έ”ιεέ¸νÏŽν ΣÏ‡έ­σεων τέ·ς έ•έ¸νικέ®ς έ¦οιτέ·τικέ®ς έˆνωσέ·ς έ•έ»έ»έ¬έ´ας (έ•έ¦έ•έ•). έŒταν το 1970 του χορέ·έ³έ®έ¸έ·κε έ´ιαέ²ατέ®ριο και υÏ€οτροÏ†έ¯α του ιέ´ρύματος Fulbright ακοέ»οÏέ¸έ·σε μεταÏ€τυχιακέ­ς σÏ€ουέ´έ­ς Ποέ»ιτικέ®ς έ•Ï€ιστέ®μέ·ς στις ΗΠΑ και το 1979 αναέ³ορεÏέ¸έ·κε έ´ιέ´έ¬κτωρ Ποέ»ιτικέ®ς έ•Ï€ιστέ®μέ·ς (PhD) του ΠανεÏ€ιστέ·μέ¯ου τέ·ς Καέ»ιφόρνιας στο ΜÏ€έ­ρκέ»εÏ‹.

Μετέ¬ τέ·ν Ï€τÏŽσέ· τέ·ς έ”ικτατορέ¯ας, υÏ€έ®ρέ¾ε ενερέ³ό μέ­έ»ος τέ·ς «Ομέ¬έ´ας έ•Ï€ιστέ·μόνων έ³ια έ­να έ”έ·μοκρατικό Σύνταέ³μα» και εÏ€ιμεέ»έ®έ¸έ·κε τέ· έ´έ·μοσέ¯ευσέ· των Ï€ροτέ¬σεÏŽν τέ·ς και σύμέ²ουέ»ος τέ·ς τότε Αέ¾ιωματικέ®ς ΑντιÏ€οέ»έ¯τευσέ·ς κατέ¬ τέ· συέ¶έ®τέ·σέ· του Συντέ¬έ³ματος το 1975. Το 1982 εισέ·έ³έ®έ¸έ·κε τέ· συέ³κρότέ·σέ· τέ·ς έ•Ï€ιστέ·μονικέ®ς έ¥Ï€έ·ρεσέ¯ας τέ·ς έ’ουέ»έ®ς, μετέ¬ αÏ€ό Ï€ρόσκέ»έ·σέ· του τότε Προέ­έ´ρου τέ·ς, έ™Ï‰έ¬ννέ· Αέ»ευρέ¬, ενÏŽ το 1985 εέ¾εέ»έ­έ³έ· εÏ€έ¯κουρος καέ¸έ·έ³έ·τέ®ς Ποέ»ιτικέ®ς έ•Ï€ιστέ®μέ·ς με έ³νωστικό αντικεέ¯μενο τέ·ν ιστορέ¯α τέ·ς Ï€οέ»ιτικέ®ς έ¶Ï‰έ®ς, τέ· συέ³κριτικέ® Ï€οέ»ιτικέ® και τέ·ν Ï€οέ»ιτικέ® κοινωνιοέ»οέ³έ¯α στο τμέ®μα Ποέ»ιτικέ®ς έ•Ï€ιστέ®μέ·ς και έ”έ·μόσιας έ”ιοέ¯κέ·σέ·ς τέ·ς Σχοέ»έ®ς ΝομικÏŽν, ΟικονομικÏŽν και Ποέ»ιτικÏŽν έ•Ï€ιστέ·μÏŽν του ΠανεÏ€ιστέ·μέ¯ου Αέ¸έ·νÏŽν. ΑÏ€ό το 1989 υÏ€έ®ρέ¾ε αναÏ€έ»έ·ρωτέ®ς καέ¸έ·έ³έ·τέ®ς και αÏ€ό το 1997 τακτικός καέ¸έ·έ³έ·τέ®ς, έ¸έ­σέ· στέ·ν οÏ€οέ¯α Ï€αρέ­μεινε μέ­Ï‡ρι και το 2012, οÏ€ότε και συνταέ¾ιοέ´οτέ®έ¸έ·κε.

Ας ανατρέ­έ¾ουμε, όμως, στο έ¬ρέ¸ρο του έ“ιÏŽρέ³ου Μαυροέ³ορέ´έ¬του στέ·ν «Καέ¸έ·μερινέ® τέ·ς Κυριακέ®ς», Ï€ου αÏ€οτεέ»εέ¯ μια ακόμέ· συμέ²οέ»έ® στον έ´ιέ¬έ»οέ³ο Ï€ου αναÏ€τύσσεται στο Ï€οέ»ιτικό σύστέ·μα και τέ·ν εέ»έ»έ·νικέ® κοινωνέ¯α εέ´ÏŽ και χρόνια έ³ια το συέ³κεκριμέ­νο έ¶έ®τέ·μα.

« έ”εν υÏ€έ¬ρχουν Τούρκοι στέ·ν έ•έ»έ»έ¬έ´α. Αυτό εÏ€αναέ»αμέ²έ¬νεται μονότονα τα τεέ»ευταέ¯α χρόνια, σαν τεέ»ετουρέ³ικός εέ¾ορκισμός του Ï€ροέ²έ»έ®ματος τέ·ς τουρκικέ®ς μειονότέ·τας. Η έ¯έ´ια έ· μειονότέ·τα συχνέ¬ μνέ·μονεύεται χωρέ¯ς κανέ­ναν εÏ€ιέ¸ετικό Ï€ροσέ´ιορισμό.

Η αέ»έ®έ¸εια, έ²έ­έ²αια, εέ¯ναι ότι υÏ€έ¬ρχουν Τούρκοι. Και υÏ€έ¬ρχουν εÏ€ειέ´έ® εέ¾αιρέ­έ¸έ·καν αÏ€ό τέ·ν εέ»έ»έ·νοτουρκικέ® υÏ€οχρεωτικέ® ανταέ»έ»αέ³έ® Ï€έ»έ·έ¸υσμÏŽν το 1923. έ¥Ï€έ¬ρχουν εÏ€έ¯σέ·ς εέ»έ¬Ï‡ιστοι στα έ”Ï‰έ´εκέ¬νέ·σα, Ï€ου ενσωματÏŽέ¸έ·καν αρέ³ότερα στο εέ»έ»έ·νικό κρέ¬τος. Ακόμέ· και το 1978 στο Μοντραέ¯, ο Κωνσταντέ¯νος Καραμανέ»έ®ς συνομιέ»ούσε με τον τότε Τούρκο Ï€ρÏ‰έ¸υÏ€ουρέ³ό ΜÏ€ουέ»έ­ντ έ•τσεέ²έ¯τ έ³ια «τουρκικέ® μειονότέ·τα» στέ·ν έ•έ»έ»έ¬έ´α. έˆÏ€αψε έ¬ραέ³ε να υÏ€έ¬ρχει έ® μέ®Ï€Ï‰ς έ­Ï€αψε να εέ¯ναι τουρκικέ®;

έ•μφανέ¯στέ·κε Ï€οέ»Ï όψιμα το εÏ€ιχεέ¯ρέ·μα ότι έ´εν Ï€ρόκειται τέ¬Ï‡α έ³ια εέ¸νικέ® μειονότέ·τα, αέ»έ»έ¬ μόνο έ³ια έ¸ρέ·σκευτικέ®. έŒτι Ï€ρόκειται έ´έ·έ»αέ´έ® μόνο έ³ια «έˆέ»έ»έ·νες μουσουέ»μέ¬νους» και όχι έ³ια Τούρκους. Πρέ¬έ³ματι, μόνο ως έ¸ρέ·σκευτικέ® μειονότέ·τα έ®ταν και εέ¯ναι υÏ€οχρεωμέ­νο αÏ€ό τέ· Συνέ¸έ®κέ· τέ·ς έ›Ï‰έ¶έ¬ννέ·ς το εέ»έ»έ·νικό κρέ¬τος να αναέ³νωρέ¯έ¶ει τους Τούρκους μαέ¶έ¯ με τους έ¬έ»έ»ους μουσουέ»μέ¬νους τέ·ς εέ»έ»έ·νικέ®ς έ˜ρέ¬κέ·ς. Αυτέ® εέ¯ναι και σέ®μερα έ· καέ¸αρέ¬ νομικέ® όÏˆέ· του έ¶έ·τέ®ματος, στο μέ­τρο Ï€ου αφορέ¬ τέ· Συνέ¸έ®κέ· τέ·ς έ›Ï‰έ¶έ¬ννέ·ς.

έ©στόσο, το έ¸ρέ®σκευμα χρέ·σέ¯μευσε το 1923 αÏ€οκέ»ειστικέ¬ και μόνον ως αντικειμενικό και μέ¬έ»ιστα αμέ¬Ï‡έ·το τεκμέ®ριο εέ¸νικέ®ς ταυτότέ·τας, έ³ια να εέ¯ναι στέ·ν Ï€ρέ¬έ¾έ· υÏ€οχρεωτικέ® έ· ανταέ»έ»αέ³έ® Ï€έ»έ·έ¸υσμÏŽν. Η ανταέ»έ»αέ³έ® όμως έ­έ³ινε μεταέ¾Ï «εέ»έ»έ·νικÏŽν και τουρκικÏŽν Ï€έ»έ·έ¸υσμÏŽν» (populations grecques et turques), όπως έ´ιαέ»αέ»εέ¯ έ· σχετικέ® εέ»έ»έ·νοτουρκικέ® σύμέ²ασέ· στον έ¯έ´ιο τέ·ς τον τέ¯τέ»ο.

Τα έ¯έ´ια ακριέ²ÏŽς ισχύουν, φυσικέ¬, και έ³ια τις εέ¾αιρέ­σεις. έ¥Ï€έ®ρχε εέ¾αρÏ‡έ®ς όχι μόνο Ï€οσοτικέ® αέ»έ»έ¬ και εννοιοέ»οέ³ικέ® συμμετρέ¯α μεταέ¾Ï τους. έ”εν μÏ€ορούμε να τέ·ν Ï€αραέ²ιέ¬έ¶ουμε αμέ­ριμνα και ασυέ»έ»όέ³ιστα κέ¬νοντας κατέ¬ σύστέ·μα έ»όέ³ο μόνο έ³ια έˆέ»έ»έ·νες τέ·ς Πόέ»έ·ς και μόνο έ³ια μουσουέ»μέ¬νους τέ·ς εέ»έ»έ·νικέ®ς έ˜ρέ¬κέ·ς, αÏ€οκέ»εέ¯οντας με αέ³ανέ¬κτέ·σέ· κέ¬έ¸ε αναφορέ¬ σε Τούρκους. έ‰ έ­Ï‡ουμε έˆέ»έ»έ·νες και Τούρκους (με έ»έ¯έ³ους έ¬έ»έ»ους μουσουέ»μέ¬νους) έ® έ­Ï‡ουμε μόνο Ορέ¸οέ´όέ¾ους και Μουσουέ»μέ¬νους.

έ•έ¾έ¬έ»έ»ου, έ®έ´έ· αÏ€ό το 1928-30, στον έ²Ï‰μό τέ·ς εέ»έ»έ·νοτουρκικέ®ς συμφιέ»έ¯Ï‰σέ·ς Ï€ου εÏ€ιχεέ¯ρέ·σε υÏ€εραισιόέ´οέ¾α ο έ’ενιέ¶έ­έ»ος, έ´έ·μιουρέ³έ®έ¸έ·καν ορισμέ­να τετεέ»εσμέ­να. Αναέ²αέ¸μέ¯στέ·κε το μέ­Ï‡ρι τότε Ï€ροέ¾ενικό έ³ραφεέ¯ο τέ·ς Κομοτέ·νέ®ς σε κανονικό τουρκικό Ï€ροέ¾ενεέ¯ο. έ•κ μέ­ρους τέ·ς έ•έ»έ»έ¬έ´ας, έ´εν μÏ€ορούσε να υÏ€έ¬ρέ¾ει εÏ€ισέ·μότερέ· Ï€αραέ´οÏ‡έ® ότι έ· Τουρκέ¯α έ´ικαιούται να ενέ´ιαÏ†έ­ρεται έ³ια ομοεέ¸νεέ¯ς τέ·ς - και όχι έ²έ­έ²αια έ³ια «ομόέ¸ρέ·σκους».

ΑÏ€ό τέ· στιέ³μέ® εκεέ¯νέ· εέ¯Ï‡ε Ï€έ»έ­ον έ´ρομοέ»οέ³έ·έ¸εέ¯ ανεÏ€ιστρεÏ€τέ¯ έ· σταέ´ιακέ® μετατροÏ€έ® του μουσουέ»μανικού Ï€έ»έ·έ¸υσμού σε κανονικέ® εέ¸νικέ® μειονότέ·τα, με τέ·ν Ï€ροσχώρέ·σέ· όχι μόνο Τούρκων αέ»έ»έ¬, στέ· συνέ­Ï‡εια, και έ²ουέ»έ³αρόφωνων Πομέ¬κων στον τουρκικό εέ¸νικισμό.

Μετέ¬ τον Ï€όέ»εμο, έ· ανανέ­Ï‰σέ· τέ·ς εέ»έ»έ·νοτουρκικέ®ς συμμαÏ‡έ¯ας, Ï€ρÏŽτα με τέ·ν κοινέ® υÏ€αέ³Ï‰έ³έ® έ•έ»έ»έ¬έ´ας και Τουρκέ¯ας στο έ”όέ³μα Τρούμαν το 1947 και τεέ»ικέ¬ με τέ·ν κοινέ® εέ¯σοέ´ό τους στο ΝΑΤΟ το 1952, έ´έ·μιούρέ³έ·σε συνέ¸έ®κες έ³ια μονομερεέ¯ς εέ»έ»έ·νικέ­ς Ï€αραχωρέ®σεις, με ανεÏ€ανόρέ¸Ï‰τες και μέ· αναστρέ­Ïˆιμες συνέ­Ï€ειες.

Το 1954, έ­Ï€ειτα αÏ€ό σχετικό έ´ιέ¬έ²έ·μα του Τούρκου Ï€ρεσέ²ευτέ®, έ´όέ¸έ·κε έ´ιαταέ³έ® αÏ€ό τον τότε Ï€ρÏ‰έ¸υÏ€ουρέ³ό Αέ»έ­έ¾ανέ´ρο ΠαÏ€έ¬έ³ο να έ³έ¯νεται στο εέ¾έ®ς, σε κέ¬έ¸ε Ï€ερέ¯Ï€τωσέ·, εÏ€έ¯σέ·μέ· χρέ®σέ· των όρÏ‰ν «Τούρκος» και «Τουρκικός» αντέ¯ των όρÏ‰ν «Μουσουέ»μέ¬νος» και «Μουσουέ»μανικός». Ακοέ»οÏέ¸έ·σε έ· υÏ€οχρεωτικέ® μετονομασέ¯α κέ¬έ¸ε «Μουσουέ»μανικού» σχοέ»εέ¯ου και ορέ³ανισμού τέ·ς εέ»έ»έ·νικέ®ς έ˜ρέ¬κέ·ς σε «Τουρκικό», με έ¬μεσέ· αντικατέ¬στασέ· έ® έ´ιόρέ¸Ï‰σέ· όέ»Ï‰ν των εÏ€ιέ³ραφών και Ï€ινακέ¯έ´Ï‰ν. έ¥Ï€έ¬ρχουν και σχετικέ­ς φωτοέ³ραÏ†έ¯ες... Σε τέ­τοια έ¶έ·τέ®ματα εέ¯ναι φανερό ότι έ´εν υÏ€έ¬ρχει εÏ€ιστροÏ†έ® στο Ï€αρεέ»έ¸όν ούτε έ´ιαέ³ραÏ†έ® του. έ”εν μÏ€ορεέ¯ έ´έ·έ»αέ´έ® μετέ¬ να αρνεέ¯ται το εέ»έ»έ·νικό κρέ¬τος ότι εέ¯ναι Τούρκοι αυτοέ¯ Ï€ου το έ¯έ´ιο ονόμασε εÏ€έ¯σέ·μα και υÏ€οχρεωτικέ¬ Τούρκους νωρέ¯τερα.

έ•Ï†ευρέ­έ¸έ·κε Ï€ρόσφατα ο ευÏ†έ·μισμός «τουρκοέ³ενεέ¯ς». Πρόκειται έ»οιÏ€όν έ³ια «τουρκοέ³ενεέ¯ς έˆέ»έ»έ·νες»; Αέ»έ»έ¬ τότε τι εέ¯ναι οι έˆέ»έ»έ·νες τέ·ς Πόέ»έ·ς, οι κέ»έ·ρικοέ¯ του Πατριαρχεέ¯ου και ο έ¯έ´ιος ο Οικουμενικός Πατριέ¬ρÏ‡έ·ς, Ï€ου έ­Ï‡ουν υÏ€οχρεωτικέ¬ τουρκικέ® υÏ€έ·κοότέ·τα; Αν Ï€αέ¯ρναμε ως μοναέ´ικό κριτέ®ριο τέ·ν υÏ€έ·κοότέ·τα, όπως ακριέ²ÏŽς κέ¬νουμε έ³ια τους Τούρκους Ï€ου έ­Ï‡ουν εέ»έ»έ·νικέ® υÏ€έ·κοότέ·τα, έ¸α καταέ»έ®έ³αμε στο τραέ³εέ»αφικό συμÏ€έ­ρασμα ότι όέ»οι αυτοέ¯ και ο έ¯έ´ιος ο εκέ¬στοτε Οικουμενικός Πατριέ¬ρÏ‡έ·ς εέ¯ναι αÏ€έ»ÏŽς «Τούρκοι Ορέ¸όέ´οέ¾οι». έŠσως, έ³ιατέ¯ όχι, και «εέ»έ»έ·νοέ³ενεέ¯ς Τούρκοι»...

Αυτέ­ς εέ¯ναι τεέ»ικέ¬ μοιραέ¯ες έ»οέ³ικέ­ς αντιÏ†έ¬σεις στις οÏ€οέ¯ες Ï€αραέ´έ­ρνει έ· εέ¸νικέ® μας στρουέ¸οκέ¬μέ·έ»ος όσο κρατέ¬ει το κεφαέ»έ¬κι τέ·ς χωμέ­νο στέ·ν έ¬μμο έ³ια να μέ· έ²έ»έ­Ï€ει έ­να υÏ€αρκτό Ï€ρόέ²έ»έ·μα, Ï€ου εέ¯ναι εέ¾αιρετικέ¬ έ´Ïσκοέ»ο αέ»έ»έ¬ και εÏ€ικέ¯νέ´υνο. Αέ»έ·έ¸ινέ® ωροέ»οέ³ιακέ® έ²όμέ²α, κέ»έ·ρονομιέ¬ του 1922-23 και τέ·ς εÏ€ιέ»οέ³έ®ς Ï€ου έ­έ³ινε τότε να υÏ€έ¬ρέ¾ουν εέ¾αιρέ­σεις αÏ€ό τέ·ν υÏ€οχρεωτικέ® ανταέ»έ»αέ³έ® Ï€έ»έ·έ¸υσμÏŽν».