Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatıyla Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaşın üzerinden 100 gün geçerken, küresel buğday ihracatında yüzde 30 paya sahip olan her iki ülkeden sevkiyat yapılamaması krize neden oldu.

Putin, 24 Şubat’ta sabahın erken saatlerinde televizyondan halka hitap ederek, "Ukrayna’nın doğusundaki Donbas’a özel askeri operasyon" başlattıklarını duyurdu. Böylece Rusya'nın Ukrayna’ya savaşı başladı.

Rus askeri birlikleri, Ukrayna’nın Donetsk ve Luhansk bölgelerinden Kiev yönetiminin kontrolündeki bölgelere, aynı anda Ukrayna'nın kuzey bölgelerine girdi.

Rus ordusu, Kırım üzerinden de Herson ve Melitopol bölgelerine doğru asker çıkardı. Kiev yakınlarına havadan ve karadan asker sevk edildi ve başkenti kuşatma altına alındı.

Savaşın üzerinden bir ay geçtikten sonra Kiev'den ve Çernigiv bölgesinden Rus askerleri geri çekildi ve Ukrayna birlikleri, buralarda kontrolü yeniden ele aldı. Başkent Kiev'de artık hayat yeniden canlanmaya başladı.

Rus ordusu, Ukrayna’daki stratejik bölgelerdeki hedeflere yönelik uzun menzilli yüksek hassasiyetli silahları sık sık kullanıyor. Özellikle ABD ve Avrupa ülkelerinin Ukrayna'ya silah desteğini artırma kararları ve silah sevkiyatlarının ardından Rus ordusu, uzun menzilli füzelerle bu silahları taşıyan araçlar ve depoları hedef aldı.

Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna'ya silah sevkiyatı yapan NATO ülkelerine ait nakliye araçlarının, Rus ordusunun meşru hedefi olduğunu duyurdu. Ukrayna, bu saldırılarda sivillerin hayatını kaybettiğini ve yaralandığını bildirdi.

Askeri altyapı tesislerini hedef alan Rus askeri birlikleri, savaşın başından beri kuşattığı stratejik bir şehir olan Mariupol'ü aldı. Ancak Ukrayna ordusu, bu şehirlerde çok güçlü direniş gösterdi.

Harkiv bölgesinde Ukrayna ve Rus birlikleri arasındaki çatışmalar halen sürüyor. Ukraynalı yetkililer, bu bölgedeki bazı yerleşim birimlerinin kontrolünü yeniden sağladıklarını açıkladı. Harkiv şehri ise Kiev yönetiminin kontrolünden çıkmadı. Ukrayna ordusu Harkiv bölgesinde direnişini güçlü şekilde sürdürüyor.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Ukrayna'nın 1017 yerleşim yerinin kurtarıldığını açıkladı.

İlk bir ayda Azak Denizi’ne kıyısı olan stratejik şehirleri ele geçirmek için yoğunlaşan Ruslar, Ukrayna'nın Azak Denizi ile olan bağlantısını tamamen kesti.

Rus ordusu bu hamlesinin ardından, Ukrayna'nın güney bölgesinden kıyı şeridinden ilerleyişini sürdürüyor. Bu amaçla Mıkolayiv bölgesi ve Odessa bölgesine yönelik saldırılarına devam eden Rus askerleri, özellikle Karadeniz'de Ukrayna açısından stratejik öneme sahip Yılan adasındaki hakimiyetini Ukrayna ordusunun yoğun mukavemetine rağmen koruyor.

RUS VATANDAŞLIÄžI KOLAYLIÄžI
Rus ordusunun kontrolünü ele geçirdiği şehirlerden biri de Herson ile birlikte Zaporijya bölgesi oldu. Rusya Devlet Başkanı Putin, Herson ve Zaporijya halkının Rus vatandaşlığına geçişi için kolaylık sağlayacak bir düzenlemeye imza attı.

Herson'un yanı sıra Zaporijya'nın da referandum ile Rusya'ya ilhak edilmesi ihtimali gündeme getirildi. Rus yetkililer, "Ukrayna halkının kendi kaderini kendisinin belirleyeceği" görüşünü sık sık dile getirmeye başladı.

SAVAŞ AÄžIRLIKLI UKRAYNA'NIN DOÄžUSUNDA SÜRÜYOR
Nisanda Ukrayna'nın doğusuna kayan savaş, etkisini burada yoğun şekilde sürdürüyor. Ukrayna Genelkurmay Başkanlığının açıklamasına göre, Rus askeri birlikleri, Ukrayna'nın doğusundan ilerleyişini artırdı ve bazı yerleşim birimleri Rusların eline geçti.

"Özel operasyonun esas amacı olan Donbas'ı özgürleştirmek" amacıyla güçlerini Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk bölgesine yoğunlaştırdığını duyuran Rus ordusu, Donbas bölgesindeki ilerleyişini yavaş da olsa güçlendirdi.

Stratejik açıdan önemli olan Krasnıy Liman şehrinde kontrolünü ele geçiren Ruslar, Severodonetsk'ten de büyük oranda Ukraynalı askerleri çıkardı. Pentagon'dan yapılan açıklamalarda da Rus ordusunun Donbas'ta ilerleyişi teyit edildi.

Ukrayna güçleri de sözde ayrılıkçıların kontrolü altındaki Donetsk ve Luhansk bölgelerine saldırılar düzenlemeye devam etti. Bazı okul ve yerleşim birimlerine yönelik roket isabet etmesi sonucu sivil kayıplarla birlikte altyapı da zarar gördü.

RUS TOPRAKLARINA DA UKRAYNA'NIN KUZEYİNDEN SALDIRILAR
Özellikle son aylarda, Rus ordusunun çekildiği Ukrayna'nın kuzey sınırlarında, Rus topraklarına yönelik saldırılar arttı. Sınır boylarındaki yerleşim birimlerine düşen havan mermileri ve hava araçlarının saldırıları yer yer bölgedeki sivillere zarar verirken, bazı stratejik noktalar da hedef oluyor.

ÖLÜ SAYISIYLA İLGİLİ NET AÇIKLAMA YOK
Savaşın ilk ayında kendi askerlerinden 1351'inin öldüğünü, 3 bin 825’inin yaralandığını bildiren Rus askeri yetkililer, daha sonra bu hususta halen yeni bir bilgi açıklamadı.

Rus yetkililer, Ukrayna ordusunun da savaş boyunca 23 bin 367 askerini kaybettiğini ileri sürdü. Ukrayna da bugüne kadar 31 binin üzerinde Rus askerinin öldüğünü savundu. Savaştaki sivil kayıplara ilişkin ne Ukrayna ne de Rus tarafı net rakam vermedi.

BM'ye göre Ukraynalı mülteci sayısı 6,5 milyonu geçmiş durumda. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliğine göre ise savaşta 24 Şubat'tan bu yana en az 3 bin 381 sivil yaşamını yitirdi, 3 bin 680 sivil yaralandı.

ATEŞKES MÜZAKERELERİ KESİNTİYE UÄžRADI
Savaş devam ederken Rusya ve Ukrayna heyetleri, ateşkes sağlanması için 3'ü Belarus'ta, 1'i Türkiye'de olmak üzere 4 defa yüz yüze müzakere yaptı.

Belarus'ta, her iki taraf sadece çatışma bölgelerinden sivillerin tahliyesi için insani yardım koridorları konusunda anlaşabildi.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın arabuluculuk girişimlerinin neticesi olarak 29 Mart'ta İstanbul'da yapılan müzakereler sonucunda Ukrayna tarafı, Rus tarafına gelecekteki olası yazılı anlaşmanın ilkelerini teslim etti.

Ukrayna tarafı, 17 Mayıs'ta savaşın başlamasından bu yana Ukrayna'daki durumun çok değiştiğini ve Rusya ile müzakereleri askıya aldıklarını duyurdu.

DÜNYADA GIDA TEDARİK KRİZİ BAŞLADI
Küresel buğday ihracatında yaklaşık yüzde 30 paya sahip Rusya ve Ukrayna'nın savaş halinde olması dünyada gıda tedarik problemini ortaya çıkardı.

Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Ukrayna'da limanların açılmaması halinde "kıtlık ve zorunlu kitlesel göç" yaşanabileceği uyarısı yaptı.

Savaş nedeniyle Ukrayna limanlarında 70'in üzerinde gemi ve içinde ihraç edilmeyi bekleyen 20 milyon tonun üzerindeki tahılın ihracatı yapılamadı. Rusya'ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle Rus tahıllarının da sevkiyatı gerçekleşemiyor.

Batı, Rusya'nın gıda konusunu silah olarak kullandığı suçlamasında bulundu. Ukrayna ise Rus birliklerinin gemileri limanlardan çıkarmadığını iddia etti. Bu iddiaları reddeden Rusya ise Ukrayna askerleri tarafından limanlara döşenen mayınların temizlenmesi, tahıl taşıyan Rus gemilerinin yaptırımlara tabi tutulmadan limanlara girmesi halinde sorunun çözüleceğini bildirdi.

Rusya Savunma Bakanlığı, her gün gemilerin limanlardan çıkması için insani koridor açtığını duyururken, daha sonra bu koridorun uzatıldığını açıkladı.

Putin, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile görüşmesinde, Karadeniz limanlarındaki Ukrayna tahılının ihracatı da dahil engelsiz tahıl ihracatına hazır olduklarını ancak bunun Rusya'ya yönelik ilgili yaptırımların kaldırılmasını gerektirdiğini söyledi.

"İSTANBUL PLANI"
Tıkanan sorunun çözümü için devreye giren Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile birer telefon görüşmesi yaptı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya, Ukrayna ve BM’nin iştirakiyle oluşturulacak Kontrol Merkezi’ne katılmaya ve merkeze İstanbul’da ev sahipliği yapmaya olumlu baktıklarını bildirdi.

Dünya gıda krizinin önlenmesi noktasında çok önemli bir görev üstlenecek Türkiye, çözüm için yürüttüğü yoğun diplomasi sonucu BM çatısı altında bir yol haritası hazırlanmasını sağladı.

Önümüzdeki günlerde tüm tarafların İstanbul’da bir araya gelerek yol haritasının detaylarını ele alması bekleniyor. Komuta merkezinin de İstanbul’da kurulması planlanıyor

Başta bölgedeki deniz mayınlarının temizliği olmak üzere gemilerin güzergahı, sigortası, güvenliği, komuta merkezinde yer alacak görevliler gibi konular dörtlü toplantıda değerlendirilecek. Ukrayna ve Rusya'nın da olumlu yaklaştığı mekanizma ile Karadeniz’deki limanların çevresinde mayın temizliği yapılarak tahıl stokunun dış pazarlara güvenli şekilde ulaşması sağlanacak.

UKRAYNA'YA SİLAH SEVKİYATI
30 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, ABD’nin Rusya'ya ulaşacak kadar uzun menzile sahip bir füze sistemini Ukrayna'ya göndermeyeceğini söyleyen ABD Başkanı Joe Biden, sonra Ukrayna'ya gelişmiş füze sistemi gönderme kararı aldığını bildirdi. Biden, Ukrayna'ya yönelik 700 milyon dolarlık yeni bir askeri yardım paketi açıkladı ve bu paket kapsamında Ukrayna'ya "Yüksek Performanslı Topçu Roketi Sistemi (HIMARS)" ismi verilen füze sistemini göndereceği belirtti.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz da Rusya'ya karşı savaşan Ukrayna'ya en modern hava savunma sistemi "Iris-T" sağlayacaklarını açıkladı.

Kremlin, bu silahların Rusya Federasyonu topraklarına yönelik kullanılması halinde en olumsuz senaryonun gerçekleşeceği uyarısında bulundu.